Starachowicka Kolej Wąskotorowa. Historia, trasy i rozkłady jazdy

Jedyna kolej wąskotorowa w Polsce, która przebiega przez dwa województwa świętokrzyskie i mazowieckie. Starachowicka Kolej Wąskotorowa to niezapomniana podróż w czasie, idealna dla miłośników kolei i turystyki. Kursujące składy zabierają pasażerów w malowniczą trasę przez Puszczę Iłżecką, oferując możliwość eksplorowania regionu i korzystania z atrakcji przyrodniczych. Dowiedz się, gdzie kursuje wąskotorówka, kiedy można nią podróżować i jakie atrakcje czekają na trasie.

• Jakie trasy pokonuje Starachowicka Kolej Wąskotorowa
• Rozkłady jazdy i ceny b17 e-starachowice.pliletów
• Historia kolejki od XIX wieku do dziś

Jakie trasy pokonuje Starachowicka Kolej Wąskotorowa

Starachowicka Kolej Wąskotorowa to prawdziwa gratka dla miłośników kolei i turystów pragnących odkryć uroki regionu. Obecnie kolejka kursuje na dwóch odcinkach:

1. Starachowice Wschodnie Wąskotorowe Lipie : Trasa o długości około 6 km rozpoczyna się w Starachowicach i prowadzi przez malownicze tereny Puszczy Iłżeckiej, kończąc bieg w miejscowości Lipie. Podróż trwa około 30 minut w jedną stronę. Na miejscu dostępne są wiaty turystyczne, gdzie można zorganizować ognisko lub odpocząć po spacerze.

2. Iłża Marcule : Ten odcinek, również o długości około 7 km, łączy historyczne miasto Iłża z osadą leśną Marcule. Trasa biegnie wzdłuż drogi krajowej nr 9, oferując widoki na lasy i pola. W Marculach warto odwiedzić Centrum Edukacji Przyrodniczej i Arboretum, gdzie można podziwiać różnorodne gatunki drzew i krzewów.

Oba odcinki są obsługiwane przez zabytkowe lokomotywy spalinowe serii Lyd1, które ciągną wagony pasażerskie, zapewniając niepowtarzalną atmosferę podróży w czasie. Przejazdy odbywają się głównie w sezonie letnim, a aktualne rozkłady jazdy oraz cennik biletów dostępne są na oficjalnej stronie Starachowickiej Kolei Wąskotorowej.

Podróż Starachowicką Koleją Wąskotorową to doskonała okazja, by poczuć klimat dawnych lat, podziwiając jednocześnie piękno świętokrzyskiej przyrody i zabytków regionu.

Sprawdź co ciekawego możesz jeszcze zobaczyć w Starachowicach!

Rozkłady jazdy i ceny biletów

Pociągi kursują sezonowo, głównie w weekendy od wiosny do jesieni. Dokładne terminy i godziny odjazdów są aktualizowane corocznie, dlatego przed planowaną wizytą warto sprawdzić aktualny rozkład na oficjalnej stronie Starachowickiej Kolei Wąskotorowej. Bilety można nabyć bezpośrednio przed odjazdem u kierownika pociągu. Dostępne są bilety normalne, ulgowe oraz rodzinne, a dzieci do lat 3 podróżują bezpłatnie. Przewóz rowerów, wózków dziecięcych oraz psów (w kagańcu i na smyczy) jest bezpłatny, co czyni podróż komfortową dla całej rodziny.

• Do Starachowic : Miasto jest dobrze skomunikowane drogowo. Można tu dotrzeć m.in. trasą nr 42 ze Skarżyska-Kamiennej, nr 9 z Radomia czy nr 752 z Kielc przez Bodzentyn. Dla podróżujących koleją, stacja PKP Starachowice Wschodnie znajduje się zaledwie 500 metrów od stacji początkowej kolejki wąskotorowej.

• Do Iłży : Dojazd samochodem możliwy jest m.in. trasą nr 9 ze Starachowic czy Radomia. Stacja początkowa kolejki w Iłży zlokalizowana jest przy ulicy Błazińskiej 48, w pobliżu drogi krajowej nr 9.

Podróż Starachowicką Koleją Wąskotorową to nie tylko przejazd zabytkowym pociągiem, ale także okazja do odkrycia uroków regionu, jego przyrody i historii. To doskonały pomysł na rodzinny wypad czy weekendową przygodę z nutą nostalgii.

Przejeżdżając przez Bodzentyn odwiedź: Ruiny zamku w Bodzentynie!

Historia kolejki od XIX wieku do dziś

Starachowicka Kolej Wąskotorowa ma za sobą długą i burzliwą historię, ściśle związaną z rozwojem przemysłowym regionu. Początki kolei sięgają końca XIX wieku, kiedy to w rejonie Starachowic powstała rozległa sieć kolejek wąskotorowych o rozstawie toru 750 mm. Ich głównym zadaniem było połączenie zakładów przemysłowych, takich jak Wielki Piec w Starachowicach, z pobliskimi kopalniami rudy żelaza i składami drewna. Kolej ta była kluczowym elementem transportu surowców dla hutnictwa i przemysłu drzewnego, a jej całkowita długość sięgała nawet 80 km.

Po zakończeniu II wojny światowej podjęto decyzję o budowie nowej linii kolejowej łączącej Starachowice z Iłżą. Wykorzystano do tego istniejące już fragmenty torowiska, a cała trasa o długości 20 km została oddana do użytku w 1950 roku. Przez kilka dekad linia obsługiwała zarówno transport towarowy, jak i pasażerski. W latach 60. XX wieku przewozy zaczęły stopniowo maleć w związku z zamykaniem kopalń i ograniczeniem wycinki drewna. W latach 80. kolej nadal transportowała ponad 60 tysięcy ton towarów rocznie, jednak w 1987 roku wstrzymano przewozy towarowe, a w 1991 roku kolej formalnie podporządkowano administracyjnie jednostce w Jędrzejowie.

Podjęto jeszcze próbę utrzymania ruchu turystycznego w latach 19901994 organizowano okazjonalne kursy dla turystów. Niestety, brak promocji i malejące zainteresowanie sprawiły, że w 1994 roku przewozy zakończono, a kolej zaczęła popadać w ruinę. Przez kolejne lata rozebrano wiele budynków stacyjnych, zlikwidowano część torowiska, a pozostały tabor przekazano do Jędrzejowa.

Pomimo wpisania kolei na listę zabytków województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego w 1995 roku, jej stan ulegał dalszej degradacji. Dopiero w 2001 roku Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych podjęła działania mające na celu uratowanie kolejki. W 2003 roku Starostwo Powiatowe w Starachowicach przejęło linię od PKP i przekazało ją fundacji. Dzięki temu już w 2004 roku udało się uruchomić pierwsze kursy turystyczne na odcinku Starachowice Wschodnie Lipie, a w 2008 roku reaktywowano także trasę Iłża Marcule.

Obecnie kolejka działa sezonowo i obsługuje dwie trasy o łącznej długości około 13 km. Trwają starania o odbudowę brakującego, 8-kilometrowego fragmentu, który pozwoliłby na przywrócenie pełnej, historycznej trasy Starachowice Iłża. Mimo upływu lat kolej nadal cieszy się zainteresowaniem turystów, a jej przejazdy to nie tylko podróż w czasie, ale i doskonała okazja do poznania urokliwych zakątków regionu.

Dziś Starachowicka Kolej Wąskotorowa dysponuje m.in. dwiema lokomotywami spalinowymi, wagonami osobowymi i otwartymi wagonami letnimi. Stacje, które można odwiedzić podczas podróży, to m.in. Starachowice Wschodnie Wąskotorowe, Lipie, Marcule i Iłża. Lokomotywownia znajduje się w Starachowicach i to tam przechowywany jest tabor.